รายงานวิจัย
วิทยาศาสตร์
ทุนสนับสนุนงานพื้นฐาน (Fundamental Fund)
2569
การบำบัดน้ำเสียจากสีย้อมผ้าด้วยเชื้อจุลินทรีย์ตรึงเซลล์ในเครื่องปฏิกรณ์ชีวภาพชนิดต่อเนื่อง
Wastewater Treatment from Textile Dyes Using Immobilized Microbial Cells in a Continuous Bioreactor System
ปัญหาของสีย้อมผ้าในน้ำเสียของประเทศไทยเป็นปัญหาสำคัญที่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพมนุษย์ สีย้อมผ้าส่วนใหญ่มีโครงสร้างทางเคมีที่ซับซ้อนและคงทนต่อการย่อยสลายทางชีวภาพ ทำให้สารเหล่านี้สามารถอยู่ในสิ่งแวดล้อมได้เป็นเวลานาน และก่อให้เกิดมลพิษในแหล่งน้ำ การปนเปื้อนของสีย้อมผ้าในน้ำส่งผลให้คุณภาพน้ำลดลง ทำให้มีลักษณะและกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์ และเป็นอันตรายต่อสิ่งมีชีวิตในแหล่งน้ำ นอกจากนี้ สีย้อมบางชนิดมีสารเคมีที่เป็นพิษและอาจก่อให้เกิดมะเร็งหรือผลกระทบต่อสุขภาพอื่นๆ ของมนุษย์ การจัดการปัญหานี้ในประเทศไทยจำเป็นต้องใช้วิธีการบำบัดที่หลากหลาย ทั้งทางกายภาพ เคมี และชีวภาพ เช่น การตกตะกอน การกรอง การดูดซับ การใช้โอโซน หรือสารฟอกขาว รวมถึงการใช้จุลินทรีย์ในการย่อยสลายสีย้อมผ้า การวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ เช่น วัสดุนาโนและเครื่องปฏิกรณ์ชีวภาพชนิดต่อเนื่อง ก็เป็นสิ่งสำคัญในการเพิ่มประสิทธิภาพการบำบัดและลดค่าใช้จ่าย เพื่อรักษาคุณภาพของสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของประชาชนในระยะยาว
โดยกระบวนการบำบัดน้ำเสียทางชีวภาพมีหลากหลายวิธีแต่ประสิทธิภาพที่สำคัญคือเชื้อจุลินทรีย์ที่เป็นส่วนหนึ่งในกระบวนการบำบัดน้ำเสีย โดยการคัดแยกเชื้อจุลินทรีย์ในการบำบัดน้ำเสียที่ปนเปื้อนสีย้อมผ้ามีความสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจากจุลินทรีย์แต่ละชนิดมีความสามารถในการย่อยสลายสารเคมีที่แตกต่างกัน การคัดแยกและใช้เชื้อจุลินทรีย์ที่มีความสามารถสูงในการย่อยสลายสีย้อมผ้าจึงเป็นวิธีที่มีประสิทธิภาพในการลดปริมาณสารมลพิษในน้ำเสีย เชื้อจุลินทรีย์ที่ได้รับการคัดแยกเฉพาะเจาะจงสามารถย่อยสลายโครงสร้างทางเคมีของสีย้อมผ้าที่ซับซ้อน ทำให้สารมลพิษเหล่านี้ถูกแปรสภาพให้กลายเป็นสารที่ไม่เป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมและสุขภาพของมนุษย์
การใช้เชื้อจุลินทรีย์ในการบำบัดน้ำเสียยังเป็นวิธีที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากกว่าวิธีการทางเคมีหรือทางกายภาพอื่นๆ เนื่องจากไม่ก่อให้เกิดผลกระทบเชิงลบต่อระบบนิเวศ การคัดแยกเชื้อจุลินทรีย์ที่เหมาะสมยังช่วยเพิ่มประสิทธิภาพและลดค่าใช้จ่ายในการบำบัดน้ำเสีย กระบวนการตรึงเซลล์เชื้อจุลินทรีย์ในเครื่องปฏิกรณ์ชีวภาพชนิดต่อเนื่องเป็นอีกวิธีที่ช่วยให้เชื้อจุลินทรีย์สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพและเสถียร ทำให้สามารถบำบัดน้ำเสียได้อย่างต่อเนื่องและยั่งยืน ดังนั้น การคัดแยกเชื้อจุลินทรีย์ที่เหมาะสมจึงเป็นขั้นตอนสำคัญที่ไม่ควรมองข้ามในการบำบัดน้ำเสียที่ปนเปื้อนสีย้อมผ้า
จากปัญหาดังกล่าวข้างต้นทางทีมนักวิจัยจึงมีความสนใจที่จะคัดแยกเชื้อจุลินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพในการย่อยสลายสีย้อมผ้าที่ปนเปื้อนในน้ำเสีย และประยุกต์ใช้เชื้อจุลินทรีย์ที่มีประสิทธิภาพในรูปแบบของการตรึงเซลล์ในระบบบำบัดหรือเครื่องปฏิกรณ์ชีวภาพชนิดต่อเนื่องขนาดเล็ก เพื่อจำลองความสามารถในการประยุกต์ใช้เชื้อจุลินทรีย์ในกระบวนการบำบัดน้ำเสียที่ปนเปื้อนสีย้อมผ้าในอนาคต
Wastewater Treatment, Textile Dyes, Immobilized Microbial Cells, Continuous Bioreactor, Biodegradation ,การบำบัดน้ำเสีย, สีย้อมผ้า, เชื้อจุลินทรีย์ตรึงเซลล์, เครื่องปฏิกรณ์ชีวภาพชนิดต่อเนื่อง, การย่อยสลายทางชีวภาพ