สาขางานวิจัย

สังคมศาสตร์ ธุรกิจ และกฎหมาย

แหล่งทุนวิจัย

ทุนสนับสนุนงานพื้นฐาน (Fundamental Fund)

ปี พ.ศ.

2569

ชื่องานวิจัย(TH)

การศึกษารูปแบบการจัดการธุรกิจท่องเที่ยวผ่านการมีส่วนร่วมของชุมชน กรณีศึกษา ธุรกิจร้านกาแฟในสวนทุเรียน อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์

ชื่องานวิจัย(ENG)

A Study of Tourism Business Management Models through Community Participation : A Case Study of Durian Café in Laplae District, Uttaradit Province.

นักวิจัย

กนกวรรณ เกิดพิน

ผู้ร่วมวิจัย

วิทยา สุขสา, พลกฤต รักจุล,

ผู้เชี่ยวชาญในพื้นที่

-

วัตถุประสงค์

1. เพื่อการศึกษารูปแบบการจัดการธุรกิจการท่องเที่ยวผ่านการมีส่วนร่วมของชุมชน กรณีศึกษา ธุรกิจร้านกาแฟในสวนทุเรียน (Durian Café) อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ 2. เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการธุรกิจการท่องเที่ยวผ่านการมีส่วนร่วมของชุมชน กรณีศึกษา ธุรกิจร้านกาแฟในสวนทุเรียน (Durian Café) อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ 3. ประเมินรูปแบบการจัดการธุรกิจการท่องเที่ยวผ่านการมีส่วนร่วมของชุมชน กรณีศึกษา ธุรกิจร้านกาแฟในสวนทุเรียน (Durian Café) อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์

บทคัดย่อ

ธุรกิจการท่องเที่ยวเป็นธุรกิจที่สร้างรายได้ให้แก่ประเทศไทยเป็นจำนวนเงินหลายแสนล้านบาท คิดเป็นสัดส่วน 1 ใน 3 รายได้รวมของประเทศมีสัดส่วนคิดเป็นร้อยละ 21 ของ GDP และก่อให้เกิดการจ้างงานในประเทศประมาณ 4 ล้านคน (มณฑิรา อูนากูล และพรรษชล ขาวดี, 2563) รัฐบาลจึงให้ความสำคัญกับการท่องเที่ยวมาโดยตลอด ซึ่งได้กำหนดและปรากฎในแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2560 – 2579) ในยุทธศาสตร์ที่ 2 ว่าด้วยการสร้างความสามารถในการแข่งขันและการท่องเที่ยวของประเทศไทยยังได้กําาหนดวิสัยทัศน์ทางการท่องเที่ยวให้ประเทศไทยเป็นแหล่งท่องเที่ยวคุณภาพชั้นนำของโลก เพื่อกระจายรายได้สู่ประชาชนทุกภาคส่วนอย่างยั้งยืน (กรมการท่องเที่ยว, 2561) ร้านกาแฟ ถูกยกให้เป็น แหล่งท่องเที่ยวที่สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวเข้ามาได้ในปัจจุบันและกลายเป็นพื้นที่ทางสังคมที่ตอบสนองต่อพฤติกรรมการใช้ชีวิตของคนรุ่นใหม่ เป็นพื้นที่สาธารณะที่ทุกคนสามารถเข้าถึงได้ เป็นที่นิยมทั้งคนในท้องถิ่นและคนต่างถิ่น กลายเป็นหนึ่งในจุดหมายปลายทางในการเดินทางท่องเที่ยวและเป็นพื้นที่ที่ 3 ให้คนรุ่นใหม่เข้ามาแลกเปลี่ยนประสบการณ์หรือเป็นพื้นที่ทำงาน (ใบเฟิร์น แก้วจำปาสี, 2562) สอดคล้องกับ มานิตา คิดนุนาม (ร้านกาแฟในบทบาทผู้ส่งเสริมการท่องเที่ยว,2566) ที่กล่าวว่า มีกลุ่มคนให้ความสำคัญกับความหมายของร้านกาแฟที่เปลี่ยนไปจากเดิม ในขณะเดียวกันร้านกาแฟก็มีวิวัฒนาการในหลากหลายรูปแบบ ผู้คนปรับเปลี่ยนแนวคิดเกี่ยวกับร้านกาแฟธรรมดาที่แต่เดิมขายแค่กาแฟ ให้กลายเป็นร้านที่ลูกค้าเข้ามาแล้วมีจุดมุ่งหมายเพิ่มเติมทางการท่องเที่ยว อำเภอลับแล ตั้งอยู่ในจังหวัดอุตรดิตถ์ ซึ่งเป็นจังหวัดที่อยู่ในภาคเหนือตอนล่าง อำเภอมีเนื้อที่ทั้งหมด 506.02 ตารางกิโลเมตร แยกเป็นที่ราบ 117 ตารางกิโลเมตร เป็นที่ป่าและภูเขา 306 ตารางกิโลเมตร มีลักษณะพื้นที่ราบลุ่มทางตอนใต้ ค่อนข้างสูงขึ้นทางตอนกลาง และเป็นภูเขาทางตอนเหนือและทางตะวันตก ซึ่งพอจะแบ่งลักษณะพื้นที่ให้ชัดเจนดังนี้ บริเวณตอนเหนือ ในเขตพื้นที่ตำบลฝายหลวง ตำบลแม่พูล และตำบลนานกกก พื้นที่ส่วนใหญ่เป็นภูเขาที่ไม่สูงมากนัก ยกเว้นทางตอนเหนือสุดของตำบลแม่พูลที่ติดต่อกับอำเภอเด่นชัย จังหวัดแพร่ ภูเขามีความสูงมากเป็นแหล่งต้นน้ำลำธารหล่อเลี้ยงพืชผลในอำเภอลับแลตลอดปี บริเวณนี้จะมีที่ราบระหว่างภูเขาเพียงเล็กน้อย เนื่องจากอำเภอลับแลทางตอนเหนือของอำเภอมีสวนผลไม้ตามบริเวณภูเขานานาชนิด (ทุเรียน ลางสาด ลองกอง มังคุด เงาะตามลำดับ) จึงมีพื้นที่ที่เป็นแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติเป็นส่วนใหญ่ ทั่วพื้นที่ปกคลุมหนาแน่นไปด้วยต้นไม้ อีกทั้งบริเวณที่เป็นที่อยู่อาศัยก็ได้มีการปลูกทุเรียนตามบ้านอย่างหนาแน่นเช่นกัน (สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน,2562) ทั้งนี้ด้วยความสมบูรณ์ของพื้นที่นี้ทำให้อำเภอลับแลได้รับการสนับสนุนในการพัฒนาการท่องเที่ยว ทั้งภาครัฐและภาคเอกชน มีการกำหนดนโยบายในการพัฒนาการท่องเที่ยว และมีทิศทางการพัฒนาแหล่งท่องเที่ยวอย่างต่อเนื่อง ซึ่งหนึ่งในธุรกิจการท่องเที่ยวที่เติบโตอย่างเห็นได้ชัดเจนในช่วงเวลา 2 – 3 ปี ที่ผ่านมา คือ ธุรกิจร้านกาแฟ ซึ่งสอดคล้องกับแนวโน้มตลาดธุรกิจร้านกาแฟในปี 2565 ได้ระบุว่ามีการเติบโตได้อย่างต่อเนื่อง อัตราร้อยละ 5.3 ต่อปีมูลค่า 35,020 ล้านบาท อีกทั้งยังพบว่าลูกค้าดื่มกาแฟมีอายุน้อยลงจำนวนเพิ่มขึ้น ดังนั้นในปัจจุบันจึงมีร้านกาแฟรูปแบบใหม่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง (พิพรรษพร เกตุโกมุท,2565) เฉกเช่นเดียวกันกับร้านกาแฟในพื้นที่อำเภอลับแลที่ถูกสร้างสรรค์ให้มีรูปแบบแตกต่างและมีความเฉพาะตัว โดยการหล่อหลอมอัตลักษณ์ที่โดดเด่นของอำเภอลับแลไว้ด้วยสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ อย่าง “ทุเรียนหลงลับและหลินลับแล” ซึ่งสร้างความน่าสนใจและดึงดูดใจอย่างยิ่งสำหรับนักท่องเที่ยว สะท้อนความน่าหลงใหลอย่างรูปแบบของ “ร้านกาแฟในสวนทุเรียน” โดยมีเมนูอาหารพื้นถิ่นนำเสนอควบคู่การเครื่องดื่มชงอย่างมีเสน่ห์สไตล์คนลับแล พร้อมการเดินชมสวนทุเรียนบนภูเขาขนาดย่อมหรือแถบโซนร้านแบบใกล้ชิด อีกทั้งยังได้ลิ้มรสทุเรียนที่เป็นสิ่งบ่งชี้ทางภูมิศาสตร์ของจังหวัดอุตรดิตถ์ในช่วงฤดูกาลอีกด้วย หากแต่ในการเติบโตของธุรกิจร้านกาแฟในสวนทุเรียนนี้ใช้สาธารณูปโภคในพื้นที่สาธารณะทีเป็นส่วนกลางของชุมชน หรือมีการเชื่อมโยงเครือข่ายการทำงานผ่านชุมชนเช่นใดที่ส่งผลต่อการกระตุ้นเศรษฐกิจฐานรากในอำเภอลับแล หรือแม้กระทั่งการมีส่วนร่วมในการจัดการพื้นที่ตรงกลางของชุมชนอย่างไร และส่งผลกระทบต่อการอยู่ร่วมกันในชุมชน ซึ่งจากการศึกษายังไม่พบงานวิจัยในเรื่องการจัดการธุรกิจท่องเที่ยวผ่านการมีส่วนร่วมของชุมชน ในธุรกิจร้านกาแฟในสวนทุเรียน ในพื้นที่ คณะผู้วิจัยจึงมีความสนใจที่จะศึกษารูปแบบการจัดการธุรกิจท่องเที่ยวผ่านการมีส่วนร่วมของชุมชน กรณีศึกษา ธุรกิจร้านกาแฟในสวนทุเรียน อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ เพื่อศึกษา พัฒนา และประเมินรูปแบบการจัดการของธุรกิจร้านกาแฟในสวนทุเรียน อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์ เพื่อยกระดับทางสังคมวัฒนธรรม ธรรมชาติ และเศรษฐกิจของรูปแบบการจัดการธุรกิจท่องเที่ยวผ่านการมีส่วนร่วมของชุมชน กรณีศึกษา ธุรกิจร้านกาแฟในสวนทุเรียน อำเภอลับแล จังหวัดอุตรดิตถ์

คำสำคัญ

รูปแบบการจัดการธุรกิจ, การมีส่วนร่วมของชุมชน, ร้านกาแฟในสวนทุเรียน

ไฟล์เอกสาร